Rdest (Polygonum L.). Popularny i to bardzo ale jako chwast na działce!

Jak wygląda: Łodyga segmentowa kolankowa, z czerwonym odbarwieniem, liście lancetowate. Kwiaty wyrastające z kątów liścia. Kwiatostanem jest wałeczkowaty szczytowy kłos. Owoce jajowate drobne kuleczki zebrane w kłos. Rdest – kolankowaty, plamisty, ptasi – łodyga rozesłana (wróble języczki) , wężownik (łąkowy), ostrogorzki (zwany pieprzem wodnym).

Odmiany Rdestu różnią się między sobą zawartością składników. Charakterystyczna jest zmienność wyglądu budowy i kształtu liści w zależności od warunków w jakich rośnie.

Do RODZINY Rdestowate (Polugonaceae Juss) należą : Rodzaje: Szczaw (Rumex L.), Rzewień (Rheum L.), Rdest (Polygonum L.), Gryka (Fagopyrum L.).

Kosmetycznie Rdest jest rośliną niedocenioną. Idealnie nadaje się do kremów dla cery naczynkowej powoduje uszczelnienie naczyń krwionośnych i do cery z trądzikiem, ponieważ przyśpiesza ustępowanie wyprysków. Powstrzymują łojotok. Poprawiają elastyczność skóry. Wszystkie gatunki Rdestów mają wpływ przeciwzapalny i ściągający na skórę i błony śluzowe.  Maceraty wodne, wyciągi alkoholowe (alkohol 20-30% lub wino) ze świeżego ziela rdestu ptasiego (i plamistego) pobudzają ziarninowanie, gojenie się ran. Okłady z naparu i maceratu z ziela rdestu odżywiają i regenerują skórę.

Możemy zastosować odwar, który jest zasobniejszy w garbniki i wolne kwasy fenolowe oraz krzemionkę. Gotujemy ziele 3-5 minut. Napar z kolei zawiera dużo flawonoidów, saponin i seskwiterpenów. Napar należy parzyć 20 minut. Kosmetycznie zastosować można także jako składnik do mydeł. Przy okazji otrzymamy piękny czerwony kolor mydła.

Szampony i do płukanki do włosów oparte na odwarze z ziela nadają włosom połysk, wzmacniają cebulki, wspomagają regenerację włosów. Obkurczają rozszerzone naczynka krwionośne. Stosowane długotrwale mogą poprawiać strukturę i wytrzymałość naczyń krwionośnych.

Pokusiłam się o takie zestawienie rdestów, ponieważ ciekawie przedstawia się różnorodność zawartości składników w obrębie jednego Gatunku.

Gatunek: Rdest wężownik (Polygonum bistorta L.)

• Zawiera: garbniki (15-25%), pektyny, białka, śluz, kwasy organiczne (elagowy, protokatechowy), cukry ( 1*). Według nowszych danych garbniki 16 – 21%, 10% białek i 30% skrobi (2*).
• Zastosowanie jako środek ściągający, zapierający, przeciwkrwotoczny i przyspieszający gojenie się ran. Kłącze rdestu wężownika używano do pielęgnacji jamy ustnej i kąpieli wzmacniających. Z kłącza otrzymujemy żółty barwnik do wełny. Z korzeni rdestu wężownika otrzymuje się barwnik, z którego wyrabia się czerwony atrament. Ja stosowałam tylko do barwienia mydeł, kolor wychodzi naprawdę jak galaretka malinowa w mydłach potasowych.

Gatunek: Rdest plamisty (Polygonum persicaria L.)

Ma różowo prosto wzniesione kwiaty, ciemne plamy na liściach i nie ma gorzkiego smaku.

• Zawiera: flawonoidy, garbniki, olejek eteryczny, śluz, pektyny.
• Zastosowanie jako środek przeciwkrwotoczny (hemoroidy), moczopędny, przeciwzapalny. Roślina miododajna.

Gatunek: Rdest ostrogorzki (Polygonum hydropiper L.) – rdest wodny, pieprz wodny, żabiniec, mokrzec.

Liście o smaku ostrogorzkim, spróbujcie rozpoznacie odmianę właśnie po smaku. Liście o brzegach falistych i od spodu krótko owłosione.

• Zawiera: flawonoidy 3% (rutozyd, kwercytrynę, persykarynę), kwasy organiczne (mrówkowy, octowy, walerianowy, elagowy, galusowy) garbniki (3-5%), związki mineralne (potas), poligodial (zapewnia ostrogorzki smak), saponiny, olejek eteryczny – zawiera konifertyfolinę i warburganal – działa przeciwgrzybiczo, wosk, substancje barwnikowe.
• Zastosowanie jako przeciwkrwotoczny , moczopędny, tonizujący naczynia krwionośne. Po zaprawie ałunowej barwi wełnę na żółto, po innych zaprawach na zielono, szaro i khaki.

Gatunek: Rdest ptasi (Polygonum aviculare L.) – wróble języczki, świńska trawka, drutowiec, bzdziorst.

Liście drobne, łodyga podnosząca się ale bardziej ścieląca, płożąca. Małe wydłużone listki

• Zawiera: flawonoidy (awikularyna, kwercytryna, hiperozyd), olejek eteryczny – zawiera seskwiterpeny, garbniki (4-5%), kwasy organiczne (kumarowy, chlorogenowy, kawowy, galusowy), cukry (do 2,5%), związki mineralne – kwas krzemowy ok. 1%, kwas salicylowy (1%), śluzy i glikozyd lignanowy (aviculin).
  
• Zastosowanie moczopędne, ściągające, przeciwkrwotoczne i żółciopędne. W lecznictwie dawnym ludowym było stosowane w leczeniu malarii, obrzęków, gruźlicy, kokluszu (1*). Krzemionka aktywuje otorbianie ognisk gruźliczych. (2*)
  

*Ciekawostka* świeżo zerwanym Rdestem wężownikiem (Polygonum bistorta L.) wycierano konie aby odstraszać komary. (3*)

Źródło:

(1*) źródło: J. Mowszowicz, Przewodnik do oznaczania krajowych roślin zielarskich.

(2*) źródło: dr H. Różański http://rozanski.li/441/wybrane-rdesty-polygonum-w-fitoterapii/

(3*) źródło: M.Kujawska, Ł.Łuczaj, J.Sosnowska, P.Klepacki, Rośliny w wierzeniach i zwyczajach ludowych. Słownik Adama Fishera.

Autor: Anna Eliksiry i Mikstury