skip to Main Content
Jodła Pospolita I Olejek Jodłowy

Jodła pospolita i olejek jodłowy

Cześć! Dziś mały flashback. Zaprezentuję Wam fragment pracy zaliczeniowej z kursu zielarz-fitoterapeuta, którą napisałam kilka miesięcy temu. Tematem pracy była krótka charakterystyka 10 wybranych olejków eterycznych. Fragmenty minifotozielnika, czyli opis wierzbówki tutaj oraz róży pomarszczonej tutaj. Dziś przyjrzymy się jodle i jodłowemu olejkowi eterycznemu.

Jodła pospolita / biała (Abies alba) – charakterystyka olejku

Główne składniki: limonen, kamfen, alfa-pinen
Postać: bladożółty płyn o rzadkiej konsystencji
Temperatura zapłonu: 82 °C
Gęstość względna: 0,867 do 0,875 w 25 °C

Dane wg dokumentacji technicznej Herbiness (Herbisklepu).

Olejki eteryczne to skomplikowane mieszaniny związków lotnych otrzymywane w procesie fizycznym jak destylacja lub tłoczenie z materiału roślinnego pochodzącego z tego samego gatunku. Olejki eteryczne wykorzystuje się przede wszystkim jako leki lub ich składniki, suplementy diety, dodatki do żywności, w przemyśle kosmetycznym i perfumeryjnym oraz do produkcji środków czystości.

Jak większość produktów pochodzenia roślinnego stosowanych w terapii mają szerokie spektrum działania. Większość olejków eterycznych wykazuje działanie przeciwzapalne i antymikrobowe. Poszczególne olejki mogą wykazywać działanie m.in. pobudzające, uspokajające, przeciwbólowe, rozkurczowe, wspomagające trawienie, sekreolityczne, wykrztuśne, estrogenne.

Jodła w przeszłości – żegluga i aromatyczna żywność

Jodła pospolita to duże drzewo iglaste rodzime dla środkowej i południowej Europy. Drewno jodłowe stosowane było od starożytności. Za czasów rzymskich zastąpiło gliniane amfory stosowane do transportu wina (Robinson 2015). Beczki jodłowe stosowano także do przechowywania żywności jak miód pitny czy masło w północnej części imperium.

Gałązki, wióry i żywica były używane do aromatyzacji oraz jako źródło substancji antymikrobowych w tzw. piwie świerkowym ang. spruce beer, które wbrew nazwie było wytwarzane z użyciem różnych iglaków. Spruce beer było także ważnym artykułem spożywczym dla narodów żeglarskich jak wikingowie, a później Brytyjczycy (Don’t Waste That Christmas Tree). Było używane jako żywność, lek (profilaktyka szkorbutu), a także dobro luksusowe podczas długich wypraw. Kapitan Cook podczas swoich ekspedycji prowadził eksperymenty nad zastosowaniem spruce beer jako potencjalnego remedium na szkorbut (Stubbs 2003).

Inne kulturowo ważne zastosowanie jodły to oczywiście dekoracyjne drzewko choinkowe w czasie Bożego Narodzenia. Obecnie, aby nie marnować drzewka po świętach, poleca się przygotowywanie z igieł różnych napojów np. herbatki czy właśnie piwa. Więcej inspiracji we wpisie: Zjedz swoją choinkę i kilka innych pomysłów.

Jodła współcześnie – zastosowanie w terapii i nie tylko

Dzisiaj w jodle upatruje się źródła olejku eterycznego oraz antyoksydantów o szerokim spektrum zastosowania w dziedzinie nutraceutyków, kosmetyków, farmakologii, konserwowania żywności oraz stymulacji wzrostu roślin (Albanese et al. 2019).

Olejek jodłowy destyluje się zazwyczaj z igliwia, ale można destylować go też z szyszek. Zawiera dużo limonenu i pinenu. Wykazuje działanie antyoksydacyjne. Antyoksydanty badane są pod kątem leczenia wielu chorób, bo stres oksydacyjny jest obecny w większości schorzeń (właściwie, to w którym nie jest?).

Olejek jodłowy ma także działanie antymikrobowe i może być stosowany wraz z innymi olejkami eterycznymi np. cytrynowym w dyfuzji, żeby ograniczyć obecność chorobotwórczych bakterii i grzybów np. w szpitalach. Taka dyfuzja może zmniejszyć obecność patogenów powietrzu nawet o kilkadziesiąt procent (Lanzerstorfer et al. 2019).

Olejek jodłowy i kąpiele leśne

Doskonałym sposobem wykorzystania olejku jodłowego, podobnie jak innych olejków z igliwia, jest zastosowanie ich w dyfuzji do przygotowania kąpieli leśnej w domu. Kąpiele leśne znane jako shinrin-yoku to japońska koncepcja rozwijana od lat 80. XX w. To naukowy dowód na korzystny dla zdrowia psychiczne i fizycznego wpływ obcowania z natura, zwłaszcza w lesie (Hansen et al. 2017). Więcej na temat koncepcji kąpieli leśnych dowiesz się ze wpisu Leśne monografie oraz Kąpiele leśne – czy można praktykować to w domu.

Istnieje wiele powodów, dla których kąpiele leśne mają korzystny wpływ na zdrowie: światło rozproszone, naturalne dźwięki, ruch na świeżym powietrzu. Jednym z czynników jest także wdychanie organicznych związków lotnych produkowanych przez drzewa i inne rośliny. Związki te możemy odnaleźć w olejkach eterycznych.

Aby przygotować taką kąpiel leśną można użyć dyfuzora na wodę, nawilżacza powietrza dostosowanego do olejków eterycznych, a nawet posłużyć się miską z wodą do inhalacji, kabiną prysznicową czy przygotować aromatyczną kąpiel w wannie. Olejek jodłowy świetnie sprawdzi się w połączeniu z lawendą, innymi iglakami np. cyprysem, daglezją, świerkiem czarnym, pomarańczą i innymi cytrusami oraz absolutem jaśminu.

Olejek jodłowy nie ma szczególnych zaleceń bezpieczeństwa, ale należy go przechowywać szczególnie ostrożnie, najlepiej w lodówce, żeby uniknąć utleniania się olejku i jego głównych składników. Utlenione olejki zwiększają ryzyko podrażnienia skóry (Tisserand / Young 2014).

Igrzyska Zapachów 2022

Lubisz iglaki i olejki z drzew iglastych? Interesuje Cię uprawa, technologia ich pozyskiwania i zastosowanie w aromaterapii? W dniach 12-15 sierpnia 2022 odbędą się Igrzyska Iglaków w Mosinie koło Witnicy na plantacji jodły kaukaskiej. Impreza skierowana jest do pasjonatów roślin aromatycznych, olejków eterycznych i aromaterapii. W programie wykłady (w tym mój 😉 ), warsztaty i pokazy destylacji na współczesnym sprzęcie i replikach starożytnych urządzeń. Więcej informacji o wydarzeniu na Facebooku tutaj.

Bibliografia

Jodła – grafika, informacje o źródle i licencji

Albanese L. et al. (2019) Affordable Production of Antioxidant Aqueous Solutions by Hydrodynamic Cavitation Processing of Silver Fir (Abies alba Mill.) Needles, w: Foods (Basel, Switzerland)
Don’t Waste That Christmas Tree: Turn It Into Spruce Beer, NPR, dostęp 11.12.2020
Hansen M. M. et al. (2017)
Shinrin-Yoku (Forest Bathing) and Nature Therapy: A State-of-the-Art Review, w: International journal of environmental research and public health
Lanzerstorfer A. et al. (2019)
The influence of air-dispersed essential oils from lemon (Citrus limon) and silver fir (Abies alba) on airborne bacteria and fungi in hospital rooms, w: Journal of environmental science and health
Robinson J. ed. (2015) The Oxford Companion to Wine
Stubbs B. (2003)
Captain Cook’s beer: The antiscorbutic use of malt and beer in late 18th century sea voyages, w: Asia Pacific journal of clinical nutrition
Tisserand R. / Young R. (2014) Essential Oils Safety. Second Edition

Marta Grochowalska

Marta Grochowalska – aromaterapeutka, towaroznawca surowców aromatycznych, wykładowca akademicki, edukatorka, autorka i podróżniczka. Substancjami aromatycznymi i aromaterapią zajmuje się zawodowo i intensywnie od 2019 r.
Autorka kilkudziesięciu publikacji branżowych, popularnonaukowych i naukowych na temat aromaterapii, substancji aromatycznych i naturalnego perfumiarstwa.
Prowadzi stronę aromarta.pl i tematyczny profil @aromarta. Od 2021 r. współpracuje z wydawnictwem Pharmacopola. Prowadzi wykłady na studiach podyplomowych “Aromaterapia” na Akademii Górnośląskiej i “Olejki eteryczne” na Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej.
Główne obszary zainteresowań naukowych: historia aromaterapii, perfum i destylacji, kulturowe znaczenie roślin i substancji aromatycznych, bezpieczeństwo stosowania olejków eterycznych, mieszanki olejków eterycznych, badania nad aromaterapią.
Więcej wpisów znajdziesz na herbiness.com

Back To Top